Եթե մեկ այլ նկարչի աշխատանքները վերլուծելիս ունենում ենք կոնկրետ պատկերման ֆիգուրներ, որոշակի հոգեկան մթնոլորտի առկայություն, այս կամ այն չափով տվյալ ժամանակաշրջանը նկարագրող հանգամանք, ապա այստեղ բոլորովին այլ է: Անշուշտ մեր առջև առկա է կտավի պատկերման ժամանակաշրջանը (1915թ.), վերջինին բնորոշ հոգեբանա-քաղաքական խնդիրները, որոնցում կարող էին սնվել մտածող- ստեղծագործողի մտորումները, այնուամենայնիվ, Մալևիչի «Սև քառակուսու» դեպքում ընկալման, ժամանակի մեկնաբանման ու ստեղծագործության ընկալման գործընթացները կատարվում են մի փոքր այլ կերպ: Այստեղ հարկ է, նախ, հասկանալ նկարչի հոգեկան տեսակի յուրահատկությունների նրբությունները, այն է՝ ով էր Կ. Մալևիչը. Նկարիչ, թե՞ փիլիսոփա, թե՞ նկարիչ-փիլիսոփա:
Կանխահասկացման առաջին փուլում Մալևիչը փիլիսոփա է, ով 20-րդ դարի փիլիսոփայական ուղղություններին է պատկանում, գուցե էքսիզտենցիալիզմին, սակայն կանխահասկացման երկրորդ փուլում նկարչի հատկանիշները մի փոքր իրենց դիրքերը առաջ են բերում…
Ընկալման ու մեկնաբանման գործընթացները մարդկային գիտակցության մեջ, թերևս, կերպարվեստի պատմության մեջ եզակի բախման են ենթարկվում այս աշխատանքի խորքերը թափանցելու, նրա մեջ արվեստի դրսևորումներ, արտահայտչաձևեր տեսնելու ճանապարհին:
Գիտակցության մի շերտ Կ. Մալևիչին այս կտավով որակում է որպես բավականին փորձառու փիլիսոփայի, գուցե ժամանակի փիլիսոփայի: Քանզի այս կտավում մի ողջ փիլիսոփայություն է, մարդկային փիլիսոփայությունն է, նրա գոյության, նրա արարման, լաբիրինթի, պաթոսների, նրա ամեն ինչի ու ոչնչի, պարզագույնի ու բարդագույնի փիլիսոփայությունն է: Հանճարեղ փիլիսոփայություն, որում պայքար է, մարդկային կեցության պայքար, որում մեկնություններն ու ընկալումները այնքան խոցելի են ու միաժամանակ անմեկնելի:
Սակայն, գիտակցության հաջորդիվ զգայական շերտում Մալևիչի փիլիսոփայությունը զիջում է իր դիրքերը գեղագիտական ապրումակցմանն ու լցվում հիասթափությամբ. իսկ ու՞ր է արվեստը, ո՞ւր է գեղեցիկը, որ հաճո պետք է լինի մեր տեսողական օրգանին…չկա՞, չկա՛, ուրեմն չկա նաև արվեստը, քանի որ արվեստը գեղագիտությունն է, գեղեցիկի վերապրումն է: Իմ ընկալման դաշտի մեջ այդ գեղեցիկը առկա չէ, ուրեմն այն իմ գիտակցության մեջ արվեստ չէ… Նա, ով նկատում է այդ գեղեցիկը, ապա վերջինիս մեջ առկա է արվեստը… Վաղը գուցե գիտակցությունս արթնացնի այդ գեղեցիկի իմ ընկալումը, այսօր՝ ոչ…
Комментарии
Отправить комментарий